NASA/JPL’nın 5 bin kişilik personeli arasında yer alan Türk astrofizikçi Dr. Umut Yıldız, California eyaletindeki Jet Propulsion Laboratory bünyesinde ‘Derin Uzay Araştırmaları’nı yürüten ekibinde görev yapıyor. Yıldız, ‘Mars Projesi’nde de çalışmalarını sürdürüyor. Ordulu memur bir ailenin çocuğu olarak 1980’de dünyaya gelen Yıldız, 2013’ten bu yana NASA için çalışıyor.
Yıldız Teknik Üniversitesi Makina Teknolojileri Kulubü 6. Savunma Sanayii Günleri kapsamında bir araya geldiğimiz Türk astrofizikçi Milliyet’in sorularını yanıtladı.
Dr. Yıldız, Türkiye’de bulunduğu sürede Bingöl’e 2 Eylül’de düşen meteor parçalarının değerli olduğu iddiaları üzerine vatandaşların göktaşlarını satma çabalarının kendisini de etkilediğini belirtti. Esprili bir dille durumdan şikayet eden Yıldız, kendisine de konuyla ilgili birçok soru ve talep geldiğini belirterek “Türkiye’ye geldiğimi bilen vatandaşlar e-posta yoluyla bana ulaşarak ellerindeki göktaşlarını satmak istediklerini söylüyor. Ruslara 400 dolardan sattık ama sana 200 dolar olur şeklinde mesajlar alıyorum. Ancak benim konuyla hiçbir ilgim yok” dedi.
Mars’a yolculuk 2035
– Gelecekte insanların başka bir gezegene taşınabileceğini düşünüyor musunuz? Mars’ta koloni kurmayı amaçlayan ‘Mars-one’ projesi veya uzay turizmi projeleri hakkında ne düşünüyorsunuz?
Elbette başka gezegenlere gidebileceğiz ama taşınmak bayağı uzun sürecek gibi görünüyor. Özellikle şu anda hedefte Mars var. NASA ve bazı özel şirketler 2035’li yıllarda ilk insanın Mars’a ineceğini planlıyor. Tabii rutin yolculukların başlaması bence en az 100 seneyi bulur. Mars her ne kadar şu anda çok popüler gözükse de, Ay yeniden hedefe oturacak ve aslında ilk üssümüzü bence büyük ihtimalle Ay’a inşa edeceğiz. ‘Mars-one’ projesi Hollandalı bir özel şirket tarafından ortaya çıkarıldı. Mars’a tek gidişlik bir biletle koloni kurmayı ve gerçekten yerleşmeyi hedefleyen proje için milyar dolarlar gerekiyor ancak henüz istenilen rakama ulaşılamadı. NASA’ya ait Mars projeleri ise astronotların gezegene gidip bellir bir süre yaşaması ve araştırmalar yapması üzerine kurulu. Bunun dışında Venüs’ün atmosferinde zeplin koyulması ve orada yaşanılması gibi konsept planlanlar var.
– Uzay madenciliği son yıllarda öne çıkan bir konu. En son ABD kongresi uzayda maden arayacak şirketlere hukuki izin verilmesini onayladı. Sizce bu durum neleri değiştirecek?
Dünyanın en büyük silah ve
savunma sanayi şirketi olan ‘Lockheed Martin’ yakın zamanda bir
kamyonete sığabilen ve 100 MW’lık güç üreten nükleer reaktör
geliştirdiğini açıkladı. Kompakt füzyon reaktörünün bir sene içinde
testlerden geçeceği, 5 yıl içinde ise prototipinin üretileceği
açıklandı. Bu reaktörde yakıt olarak helyum 3 kullanılması gerekiyor.
Dünyada helyum 3 parçacağına rastlamak zor olduğu için gözler bu noktada
uzaya çevriliyor. Helyum 3’ün en çok Ay’da bulunduğu belirtilirken bu
durum asteroit madenciliğinin ve Ay madenciliğinin yakın zamanda
gerçekleşebileceğini açıklıyor.
Uzay hukuku tavsiyesi
-Türkiye’de uzayla ilgili çalışma yapmak isteyen ve sizin izinizden gitmek isteyenlere yönelik tavsiyeleriniz neler?
Türkiye’de uzayla ilgili araştırmalar yapmak isteyen herkes, ilgili bölümlere yöneliyor. Ancak benim tavsiyem ne okursanız okuyun bunu uzayla ilişkilendirin. Örneğin, uzay tıbbı, uzay psikologları ve uzak hukuku. Türkiye’de yalnızca uzay hukukuyla ilgilenen insanlar var ancak bunların da sayıları yok denilebilecek kadar az. Uzay hukuku ilk kez 1950’li yıllarda uzayla ilgili çalışmaların başladığı zaman ortaya çıktı. Uluslararası düzeyde ele alınan Uzay Hukuku Kitabında, hiç bir gezegenin veya hiçbir asteroidin bir ülkenin malı olmadığı bilgisi gibi konular ele alınıyor.
https://www.milliyet.com.tr/gundem/meteor-parcasi-sana-200-dolar-2151130
